Kryzys wywołany pandemią COVID-19 dotknął również przedsiębiorców. Restrykcje, okres kwarantanny i wiążące się z tym ograniczenia w prowadzeniu działalności sprawiły, że niejedno przedsiębiorstwo utraciło dochody. Naprzeciw tym problemom wyszły rządowe programy – jednym z nich jest właśnie Polityka Nowej Szansy, której założenia przedstawimy w poniższym artykule.
Co to jest Polityka Nowej Szansy?
Polityka Nowej Szansy to program, który został wprowadzony ustawą z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Jest to program pomocowy, będący rządową strategią wsparcia przedsiębiorców dotkniętych pandemią, które znalazły się w sytuacji kryzysowej. Program został rozpisany na okres 10 lat i przewiduje co roku 120 mld złotych do wykorzystania przez przedsiębiorstwa.
Kto może skorzystać z Polityki Nowej Szansy?
Ze środków pomocowych przewidzianych w programie mogą skorzystać przede wszystkim mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. W szczególnych przypadkach wniosek mogą złożyć również duże przedsiębiorstwa, jednak wtedy obligatoryjne jest dokonanie notyfikacji pomocy publicznej Komisji Europejskiej. Istotnym warunkiem otrzymania pomocy jest trudna sytuacja ekonomiczna przedsiębiorcy, w tym także trwające postępowanie restrukturyzacyjne.
Co można otrzymać w ramach Polityki Nowej Szansy?
Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców „pomoc może być udzielana, jeżeli zapobiega i prowadzi do ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku, w przypadku gdy bez jej udzielenia cel ten nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie”. Tak więc udzielanie pomocy zawsze jest oceniane według przesłanek określających trudności społeczne i niedoskonałości rynku – definicje znajdują się w art. 3 pkt 7 ww. ustawy.
Wsparcie dla przedsiębiorców jest udzielane w ramach instrumentów takich jak:
- pomoc na ratowanie;
- tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne;
- pomoc na restrukturyzację.
Jak działa tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne?
Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne przyjmuje formę pożyczki udzielanej na okres 18 miesięcy. Celem tego środka jest zapewnienie skuteczności uproszczonego planu restrukturyzacyjnego. Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne ma również umożliwić przedsiębiorstwu wykonywanie działalności gospodarczej do momentu wdrożenia działań restrukturyzacyjnych i późniejsze przywrócenie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
Jak działa pomoc w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców?
Pomoc na ratowanie jest tzw. krótkookresową pożyczką udzielaną potrzebującym przedsiębiorstwom. Pożyczka udzielana jest na okres maksymalnie 6 miesięcy i zapewnia płynność finansową na czas niezbędny do opracowania dalszej strategii działania, polegającej przykładowo na opracowaniu planu restrukturyzacyjnego.
Natomiast pomoc na restrukturyzację będąca kolejnym instrumentem pomocowym, umożliwia realizację planu restrukturyzacji i może zostać udzielona w formie m.in. pożyczki, objęcia akcji lub udziałów, objęcia obligacji, zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację, konwersji pożyczki, na udziały lub akcje przedsiębiorcy, ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej, pod warunkiem przeznaczenia równowartości pomocy na realizację planu restrukturyzacji.
Celem pomocy na restrukturyzację jest wsparcie przedsiębiorstw mających opracowany plan restrukturyzacyjny, którego wykonanie umożliwia przywrócenie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku lub zmianę profilu produkcyjnego.
Warunki przyznania pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji
Komisja Europejska uznała, że pomoc na ratowanie i restrukturyzację zakłóca konkurencję na rynku. Aby ograniczyć negatywne skutki tych działa,ń wprowadzono szereg warunków, których spełnienie jest niezbędne do udzielenia pomocy. Przykładowe warunki to:
- Pomoc ma zapobiec trudnościom społecznym lub zaradzić niedoskonałości rynku.
- Przedłożenie planu restrukturyzacyjnego w przypadku pomocy na restrukturyzację.
- Niezbędność interwencji państwa – oznacza to, że środki podejmowane przez przedsiębiorstwo są niewystarczające.
- Forma i zakres wsparcia pozwalają osiągnąć zakładany cel, a generowane przez pomoc zakłócenia są zminimalizowane.
- Maksymalny okres wsparcia w przypadku pomocy na ratowanie wynosi 6 miesięcy.
- Beneficjent nie otrzymał pomocy publicznej na ratowanie lub restrukturyzację w ciągu ostatnich 10 lat.
Program Polityka Nowej Szansy 2.0
Program Polityka Nowej Szansy 2.0 (PNS 2.0) to uaktualniony i rozwijany program rozwojowy, który jest realizowany w latach 2021-2027 na mocy art. 15 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Jego główne i szczegółowe cele wynikają ze strategii rozwoju kraju i są związane z jego średniookresowymi strategiami rozwoju. PNS 2.0, będący kontynuacją programu Polityka Nowej Szansy 2014-2020, bazuje na doświadczeniach i wnioskach z poprzedniej edycji programu, a także na rekomendacjach z corocznych raportów monitorujących oraz raportu podsumowującego.
Opracowany i monitorowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, program ten uwzględnia aktualne wydarzenia gospodarcze i zmieniające się warunki prowadzenia działalności gospodarczej. Bierze pod uwagę takie czynniki, jak transformacja cyfrowa i konieczność zmiany modelu działalności gospodarczej w odpowiedzi na różne kryzysy. PNS 2.0 opiera się także na najlepszych międzynarodowych praktykach, dążąc do zachowania równowagi pomiędzy różnymi aspektami działalności gospodarczej i rozwoju kraju.
W ramach Polityki Nowej Szansy 2.0 Ministerstwo Rozwoju i Technologii we współpracy z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości uruchomiło 1 lipca 2021 roku System Wczesnego Ostrzegania (SWO) dla przedsiębiorców w trudnościach. Ten system ma na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym, identyfikując wczesne sygnały zagrożeń i wspierając przedsiębiorstwa w odpowiednim reagowaniu.
Najczęściej zadawane pytania
Jaki organ rozpatruje wniosek o finansowanie?
Komplety wniosek o finansowanie należy złożyć do Agencji Rozwoju Przemysłu, która decyduje o przyznaniu pomocy.
Czy przedsiębiorcy prowadzący w sektorach hutnictwa żelaza oraz stali, górnictwa węgla oraz w sektorze finansowym mogą skorzystać z pomocy?
Nie. Regulacje Polityki Nowej Szansy nie przewidują pomocy dla przedsiębiorców prowadzących działalność w danych sektorach. Dodatkowo przedsiębiorcy ubiegający się o pomoc nie mogą należeć do grupy kapitałowej, prowadzić działalności na rynku, na którym występuje lub może występować długookresowa strukturalna nadprodukcja. Pomoc nie dotyczy również przedsiębiorców, którzy podjęli działalność w danym sektorze w okresie krótszym niż 3 lata.
Jakie dodatkowe warunki muszą spełnić przedsiębiorcy?
Przedsiębiorcy dodatkowo muszą spełnić jeden z następujących warunków:
- utrata ponad połowy kapitału na skutek poniesionych strat;
- status mikro lub dużego przedsiębiorcy, u którego w ciągu dwóch ostatnich lat stosunek długów do kapitału własnego był większy niż 7,5 lub zysk operacyjny powiększony o amortyzację odsetek był niższy niż 1;
- niewypłacalność w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe.
W jaki sposób restrukturyzacja pomaga przedsiębiorstwom?
Celem restrukturyzacji jest pomoc dla zadłużonych firm poprzez uregulowanie zobowiązań dłużnika, a także zachowanie jego przedsiębiorstwa.
W jakim terminie należy złożyć wniosek?
Nabór wniosków prowadzony jest w trybie ciągłym, aż do wyczerpania budżetu przewidzianego na dany rok. O przyznaniu pomocy decyduje kolejność złożenia wniosku, jego kompletność i poprawne wypełnienie.
Jaka jest maksymalna kwota, którą można uzyskać?
Ustawa nie wskazuje maksymalnej kwoty, którą można uzyskać. Otrzymana kwota ma być niezbędna do utrzymania działalności i podjęcia konkretnych czynności, mających na celu m.in. opracowanie czy wdrożenie planu restrukturyzacyjnego. Choć ostateczną wysokość ustala odpowiedni organ, to przedsiębiorca powinien wskazać we wniosku potrzeby finansowe.
Czy istnieje możliwość skorzystania ze wszystkich instrumentów pomocy?
Ustawa nie ogranicza możliwości skorzystania po kolei ze wszystkich instrumentów. Każda z form pomocy może zostać udzielona temu samemu przedsiębiorcy, ale na innym etapie restrukturyzacji – jednocześnie można złożyć tylko jeden wniosek o jedną formę.